ARTI ZAMAN PURBA JEUNG PURWA

ARTI JAMAN PURBA JEUNG PURWA

(Jaman Purba jeung Jaman Purwa)

Arti Purba jeung Purwa (Jaman Purba-Jaman Purwa)

Dina pangatik kiwari istilah Purba geus ngalaman milega makna, dimana arti kecap Purba dipikaharti salaku “Heubeul” (nu geus lila naker, dina basa Indonésia mangrupa “Masa Lalu yang sangat jauh kurun waktunya”), padahal kecap purba mangrupa kecap tina basa Sansekerta nu artina kawasa, dina kecap Caritaan (Predikat-Kata Kerja) dipikawanoh kecap Murba nu artina nu ngawasa. Jadi nu dimaksud Jaman Purba nya éta jaman kakawasaan karajaan-karajaan baheula, mangrupa ogé kecap panuduh nu nuduhkeun mangsa karajaan nu paling boga kawasa.

Numutkeun engang basa kecap purba, miasal tina kecap : Pa-Ra-Ba, arti kecap-kecap naon “Pa”, naon “Ra”, naon “Ba” kiwari tos leungiteun arti, mung disawalatara panalungtikan masih keneh kapanggih, mihusus dina kecap “Ra” saluyu jeung arti kecap nu kapanggih dina salah sahiji ngaran dewa ti Mesir atawa Yunani kuno nuartina “Panon poé”. Samentara di Sunda sorangan ngan kapanggih dina kecap “Para” nu artina lalangit imah (mikaharti ogé “nu di luhur”).

Satuluyna kecap “Para” robah jadi Pur nu artina nuduhkeun kana hiji patempatan. Dina kamus basa Sunda dipikawanoh arti kecap “Pur” saaksen jeung “Bur” nya éta diantepkeun (kumaha karepna).

Sedengkeun kecap “Ba” nu kapanggih dina basa Sunda mibanda sarua artina jeung Ber/Per (basa Indonésia), sarua jeung “Bi” (basa Arab) mangrupa kecap rarangkén awal. Kaungger dina kecap “Ba-Laga”, “Ba-Langah”, Jsb.  Ngan hanjakal dina kasus kecap PURBA henteu ka tulis Ba-Pur, jadi dina kasus kecap PURBA, kecap “Ba” salaku rarangkén awal jadi gugur.

Kecap “Ba” sorangan sayogyana mibanda arti nu mandiri, saeprti dina kecap : Sam-ba, Tam-ba, Dom-ba, A-ba, Co-Ba, Lo-ba, Jsb. Numutkeun loba kecap anu ditungtungan ku “Ba”, mangka kecap “Ba” bisa boga arti “Sipat/Gén/Garis katurunan/hal anu lengket kana kecap mimitina nu bisa rupa-rupa”. Mangka dina kecap Para-Ba bisa dipikaharti “nu di luhur nu boga pasipatan”, sedengkeun Pur-Ba bisa dipikaharti “diantepkeun kumaha karep satuluyna”

Mangka kuat dugaan kecap Purba sacara makna mibanda harti nuduhkeun kana hiji paristiwa dimana mimiti nyundukna manusa aya di alam dunya, salaku nu boga kawasa pikeun ngungkulan alam dunya kucara kamotékaran/sipat/kamapuan nu aya di jero dirina, di béré kabébasan/kumaha karep jeung petakna. Satulutna manusa mimiti éta ngalahirkeun garis katuruna nu mibanda sipat-sipat tur kamampuan séwang-séwangan nu béda.

Mangka Jaman Purba katelah mangsa dimana mimiti ayanan kakawasan nu di alam dunya. Satuluna identik jeung karajaan nu paling kumawasa tur kakawasaan-kakawasaan karajaan mangsa baheula. Hal ieu saluyu ngan aya bédana jeung kecap “PURWA” purwa sorangan artina anu awal (mimiti), mangka katelah Jaman Purwa, nya éta jaman nu mimiti ngadeg. Bédana “Jaman Purba” jeung “Jaman Purwa” taya lian :

1.      Jaman Purba : ngarujuk kana nu ngeusian mangsa 

2.   Jaman Purwa : ngarujuk kana kaayaan mangsana